KONSTITUTSIYA-ADOLATNING BOSH MEZONI

Bosh qonunimiz - O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qabul qilinishi muhim siyosiy, huquqiy xujjat sifatida jahonda yangi, suveren, istiqboli porloq davlat dunyoga kelganining o'ziga xos shahodatnomasi bo'ldi.

Konstitutsiya mustaqil xuquqiy davlatning asosiy belgisi hisoblanadi. Unda jamiyatning ijtimoiy-siyosiy hususiyati, taraqqiyotning bosh mezonlari, mamlakat ichki va tashqi siyosatining asosiy yo'nalishlari o'z ifodasini topgan bo'ladi.

O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1990 yil 20 iyunda bo'lgan ikkinchi sessiyasida Mustaqillik deklaratsiyasi qabul qilindi.

1991 – yil 31 – avgustda O'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida Qonun qabul qilindi. Ushbu qonun 17 moddadan iborat edi.

Bu hujjatda O'zbekistonning mustaqil davlat sifatida qo'ygan ilk qadamlarining huquqiy asosi yaratildi. Mazkur qonunning yutug'laridan biri birinchi marta O'zbekiston Respublikasi fuqoroligi joriy etildi.

Ushbu qonunda O'zbekiston Respublikasining barcha fuqarolari millatidan qat'iy nazar bir hil fuqarolik huquqlariga egaligi hamda ularning Respublika Konstitutsiyasi va Qonunlari himoyasida bo'lishi qayd etildi.

O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 12-chaqiriq,11-sessiyasida (1992 yil,
8-dekabrь) xuquqiy va ahamiyatga molik xujjat - Mustaqillik Konstitutsiyasi qabul qilindi.

U iqtisodiyotda, ijtimoiy-siyosiy munosabatlar va ma'naviy xayotda chuqur islohatlar o'tkazish uchun puxta xududiy poydevor yaratdi.

Mustaqil O'zbekiston Konstitutsiya inson huquqlari sohasidagi barcha muhim qoidalarni: insonning yashash, erkinlik va shahsiy daxlsizlik huquqi, mulkdor bo'lish huquqi va boshqa shu kabi huquqlarni o'z ichiga olgandir.

O'zbekiston Konstitutsiyasi tarixda sinalgan umuminsoniy, umumbashariy qadriyatlarni o'zida mujassam etgan hamda rivojlangan davlatlarning tarixiy tajribasiga tayangan holda yaratilgan.

O'zbekiston Konstitutsiyasi jahondagi yirik siyosatshunoslar-ekspertlar tomonidan xalqaro me'yorlarga to'la javob beradigan mukammal hujjat sifatida tan olingan.

Xalq manfaatlarini kafolatlovchi Bosh Qomusimiz boshqa yangi mustaqil davlatlar konstitutsiyalaridan tubdan farq qilib, o'tish davrigagina mo'ljallanmasdan, balki davlat va jamiyat faoliyatining barcha yo'nalishlarini belgilab beruvchi dasuriy hujjat sifatida ham yuksak e'tiborga sazovardir.

Konstitutsiyamizda xalqimizning huquqiy demokratik davlat adolatli fuqarolik jamiyati, erkin va farovon hayot qurishdek orzu-havasi o'zining to'la ifodasini topgan. Unda hayotimizning garovi bo'lmish tinchlik, osoyishtalik, totuv hayotning asoslari belgilab berilgan.

Konstitutsiyamizda eng oliy qadriyat sifatida asosiy e'tibor davlat va ijtimoiy tuzumga emas, balki inson manfaatlariga qaratilgan. Uning 13 moddasida O'zbekiston Respublikasida demokratiya umuminsoniy printsiplarga asoslanadi, ularga ko'ra inson, uning hayoti, erkinligi, sha'ni, qadr-qimmati va boshqa daxlsiz huquqlari oliy qadriyat hisoblanadi, deb belgilab qo'yilgan.

Asosiy qonunda inson va fuqarolarning huquq va erkinliklari mazmunini bevosita ochib beruvchi 34 ta modda mavjud. Uning muqaddimasidan tortib, yakunlovchi qoidalariga qadar inson to'g'risida, uning farovonligi to'g'risida g'amxo'rlik g'oyalari singdirilgan. Har qanday davlat organining, har qanday mansabdor shaxsning faoliyati inson manfaatlariga bo'ysundiriladi.

Mustaqillik yillarida davlatimizning Konstitutsiyasi  jamiyatimizning asosiy xuquqiy poydevori hisoblanadi. Eng muhimi Konstitutsiya tufayli O'zbekiston Respublikasi yangi demokratik davlat sifatida dunyo siyosiy xaritasidan munosib o'rin egalladi. 

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022- йил 28-сентябрдаги 539-сон қарори билан Корхоналар ва ташкилотларнинг ягона давлат регистрини юритиш ва унинг асосида давлат хизматини кўрсатиш соҳасида бир қатор янгиликлар жорий этилди.

Корхона ва ташкилотлар тўғрисидаги маълумотларни фойдаланувчиларга тақдим этиш хизмати шу кунга қадар анъанавий шаклда (амалда 15 кунда), яъни фойдаланувчиларнинг мурожаатларига асосан шартнома тузиш орқали кўрсатилар эди.

Мазкур қарор билан, икки ой муддатда маълумотларни инсон омили аралашувисиз давлат хизматлари марказлари ва Ўзбекистон Республикаси Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали онлайн режимда олиш имконияти яратилади.

Шунингдек, корхона ва ташкилотлар тўғрисида олиш мумкин бўлган маълумотлар рўйхати
8 тадан 16 турга кўпайтирилди.

Шу билан бирга, Давлат статистика қўмитасининг веб-сайти орқали корхона ва ташкилотнинг СТИР кодини киритган ҳолда реал вақт режимида юридик шахс тўғрисида бепул маълумотлар олишнинг амалдаги тартиби сақлаб қолинди.

Бундан ташқари, юридик шахснинг асосий фаолият тури ва унда ишлаётганларнинг ўртача йиллик сони ўзгарганда – йиллик статистика ҳисоботи билан бир қаторда рўйхатдан ўтказувчи органлар, жумладан Давлат хизматлари марказлари орқали қуйидаги ҳолларда ўзгартириш белгиланди:

юридик шахс янги ташкил этилган вақтда асосий фаолият тури (ИФУТ) кодини бириктиришда ёки ходимлар сони тўғрисидаги маълумотни тўлдиришда ноаниқликка йўл қўйилган деб ҳисобланганда;

юридик шахс фаолият кўрсатмаётганда, қўшиб олиш йўли билан қайта ташкил этилганда, белгиланган тартибда фаолияти тикланганда;

юридик шахс қайта рўйхатдан ўтиб, таъсис ҳужжатларида ушбу фаолият тури асосий фаолият тури деб белгиланганда;

юридик шахс маълум фаолиятни амалга ошириш бўйича лицензия олганда ёки лицензияси бекор қилинганда.

Юқорида санаб ўтилган ислоҳотлар:

- маълумотларни реал вақт режимида шакллантириш ва уларни электрон шаклда қисқа муддатда юклаб олиш имкониятини яратиш орқали амалдаги маълумотларнинг оммабоплиги ва фойдаланувчилар қамровини оширишга эришилади;

- маълумотларни олиш тартиби осонлаштирилади, ортиқча қоғозбозлик ва оворагарчиликларни олди олинади ҳамда маълумотларни олиш учун шартномани расмийлаштириш ва банклар орқали тўловларни амалга ошириш амалиётидан воз кечилади.

Бундан ташқари, тақдим этилаётган маълумотларнинг шаффофлиги ва очиқлигини таъминлаш бўйича амалга оширилаётган ислоҳотлар ҳамда давлат органларида юз бериши мумкин бўлган коррупсиявий омилларни бартараф этишга хизмат қилади.

Mustaqil O'zbekiston tarixida ilk bor aholini ro'yxatga olish 2023 yilda o'tkazilishi belgilandi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 11 noyabrdagi 710-sonli qaroriga asosan aholini ro‘yxatga olish tadbirlari 2023 yilga ko‘chirilib, tayyorgarlik ishlarini bosqichma-bosqich amalga oshirish belgilandi.
Aholini ro‘yxatga olish ishonchli ma’lumot, uzoq muddatli prognozlar, davlatning ijtimoiy – iqtisodiy rivojlanishi va aholini bandligini ta’minlash dasturlarini ishlab chiqish, barqaror rivojlanish milliy maqsadlari indikatorlarini shakllantirish, mehnat resurslari joylashuvi va ulardan foydalanish jarayonlarini o‘rganish hamda ilmiy tadqiqotlarni olib borish uchun muhim hisoblanadi.
Uzbekiston Respublikasida axolini ruyxatga olish 2023 yil 1-25 noyabr kunlari amalga oshiriladi. Qiziriq tuman xokimligi axborot xizmati.
Qiziriq tuman hokimligi Axborot xizmati

Халқаро статистик стандартлар ва тамойилларни жорий этиш–давлат статистикасини инновацион ривожлантиришнинг асоси

Очиқ иқтисодиёт шароитида давлат бошқарувининг энг муҳим воситаларидан бири турли хил ва тезкор ахборотларнинг мавжудлиги, ягона ахборот маконининг энг муҳим элементи эса ишончли ва долзарб давлат статистикасидир.
Ўзбекистоннинг замонавий статистикаси–бу шунчаки ташкилотлардан олинган давлат статистика ҳисоботи маълумотларини оддий жамлаш учун “машина” эмас, балки халқаро методология асосида катта миқдордаги статистик ва таҳлилий ҳисоб-китоблар ва баҳолашлардир.
Статистик жадваллар ва таҳлилий материалларни тайёрлаш учун, ҳозирги вақтда турли манбалардан олинадиган миллиондан ортиқ ҳар хил турдаги кўрсаткичлардан, шу жумладан юридик шахсларнинг ҳисоботлари, таҳлилий материаллар ва давлат органларининг маъмурий маълумотлар базалари, махсус ўқитилган интервьюерлар томонидан ўтказилувчи сўровлар ва бевосита кузатувлардан фойдаланилади.
Улар асосида макроиқтисодий индикаторларни баҳолаш, республика ва ҳудудларнинг ижтимоий–иқтисодий ҳолатига таъсир кўрсатувчи сабаблар ва омилларни таҳлил қилиш, шунингдек Ўзбекистоннинг кўрсаткичларини бошқа мамлакатларнинг тегишли маълумотлари билан таққослаш имконини берувчи статистик маълумотлар тўпламлари шакллантирилади ва тарқатилади.